Şid­det ve İstis­mar Ko­mis­yo­nu Ada­let Ba­kan­lı­ğı yet­ki­li­le­ri­ni din­le­di

Ço­cuk­la­rın Her Türlü Şid­det, İhmal ve İstis­mar­dan Ko­ru­na­rak Akıl, Ruh ve Beden Sağ­lık­la­rı­nın Ge­li­şi­mi İçin Alın­ma­sı Ge­re­ken Ted­bir­le­rin Be­lir­len­me­si Ama­cıy­la Ku­ru­lan Mec­lis Araş­tır­ma­sı Ko­mis­yo­nu, Ada­let Ba­kan­lı­ğı yet­ki­li­le­ri­ni din­le­di.
Ko­mis­yon, AK Parti Ak­sa­ray Mil­let­ve­ki­li Cen­giz Ay­doğ­du baş­kan­lı­ğın­da top­lan­dı.
Ay­doğ­du, ve­ri­len 1 aylık ek sü­rey­le ko­mis­yon ça­lış­ma­la­rı­nın 20 Mart ta­ri­hi­ne kadar devam ede­ce­ği­ni be­lir­te­rek, te­men­ni­le­ri­nin ço­cuk­la­rın Ada­let Ba­kan­lı­ğı­nın gün­de­mi­ne hiç gel­me­me­si ol­du­ğu­nu ifade etti.
Ada­let Ba­kan­lı­ğı Adli Des­tek ve Mağ­dur Hiz­met­le­ri Da­ire­si Baş­ka­nı Meral Gök­ka­ya, çocuk ada­le­ti ala­nın­da yü­rü­tü­len ve plan­la­nan ça­lış­ma­lar, Ada­let Ba­kan­lı­ğı po­li­ti­ka bel­ge­le­rin­de çocuk ada­le­ti ve is­ta­tis­tik ve­ri­le­ri­ne iliş­kin sunum yaptı.
Gök­ka­ya, 46 ilde çocuk mah­ke­me­si ol­du­ğu­nu anım­sa­ta­rak, yeni bir uy­gu­la­ma sa­yı­la­bi­lecek Çocuk Ada­let Mer­kez­le­ri­nin Er­zu­rum, Bursa ve Es­ki­şe­hir'de açıl­dı­ğı­nı, 5-6 ilde ha­zır­lık­la­rın devam et­ti­ği­ni söy­le­di.
Ço­cuk­lar­da mü­ker­rer suç­lu­lu­ğun ön­len­me­siy­le il­gi­li ça­lış­ma gru­bu­nun da ol­du­ğu­nu ve 11 pilot ilde ça­lış­ma­lar yap­tık­la­rı­nı ak­ta­ran Gök­ka­ya, bir­çok ku­rum­la iş­bir­li­ği ya­pa­rak ted­bir­ler üze­ri­ne ça­lış­tık­la­rı­nı be­lirt­ti.
Adli gö­rüş­me oda­la­rın­da ifa­de­le­rin ne şe­kil­de alı­na­ca­ğı­na dair geçen yıl 750 uz­ma­na eği­tim ve­ril­di­ği­ni, bu yıl da 600 uz­ma­na eği­tim sağ­la­na­ca­ğı­nı ifade eden Gök­ka­ya, "Son ola­rak bize ve­ri­len gö­rev­ler­den biri de çocuk tes­li­mi ve ço­cuk­la ki­şi­sel iliş­ki ku­rul­ma­sı iş­lem­le­ri. Adli Des­tek ve Mağ­dur Hiz­met­le­ri Mü­dür­lü­ğü olan yer­ler­de bu mü­dür­lük­le­ri­miz 172 yerde var, mü­dür­lük ol­ma­yan yerde de 592 adli çev­re­miz var şu anda. 592 adli çev­re­de 822 çocuk gö­rüş­me mer­ke­zi­miz aktif ola­rak ku­rul­muş du­rum­da. 40 bin 569 dos­ya­mız var çocuk tes­li­mi ve ço­cuk­la ki­şi­sel iliş­ki an­la­mın­da. 2025 yı­lın­da açı­lan dosya sa­yı­mız 2 bin 118, işlem sa­yı­mız 432 bini geç­miş du­rum­da." diye ko­nuş­tu.
Gök­ka­ya, Ba­kan­lık ola­rak he­def­le­ri­ne dair şu açık­la­ma­lar­da bu­lun­du:
"Ço­cuk­lar­la il­gi­li ko­ru­yu­cu ve ön­le­yi­ci me­ka­niz­ma­yı daha iyi bir hale ge­tir­mek is­ti­yo­ruz, gerek ve­ri­len ted­bir­le­rin et­kin­li­ği­nin sağ­lan­ma­sı gerek alın­ma­sı ge­re­ken başka ted­bir­ler varsa bun­la­rın tes­pit edil­me­si. 15 ya­şın­dan küçük olup ilk defa suç iş­le­yen ço­cuk­la­rın her­han­gi bir so­ruş­tur­ma ya da ko­vuş­tur­ma dos­ya­sı­na kay­de­dil­me­den adli süreç dı­şa­rı­sı­na çı­ka­rı­lıp takip edil­me­siy­le il­gi­li sis­tem­ler ge­liş­tir­mek is­ti­yo­ruz. Bir­den fazla kez suça sü­rük­le­nen ço­cuk­lar­la il­gi­li özel re­ha­bi­li­tas­yon ted­bir­le­ri ge­liş­tir­me­yi amaç­lı­yo­ruz.
Av­ru­pa Kon­se­yi ve UNI­CEF ile bir­lik­te de bir pro­je­ye baş­la­ya­ca­ğız, mayıs ayın­da baş­la­ma­sı­nı plan­lı­yo­ruz, "di­ver­si­yon" de­di­ği­miz ço­cuk­la­ra yö­ne­lik ona­rı­cı ve ko­ru­yu­cu yak­la­şım ge­liş­ti­ril­me­si­ni amaç­lı­yo­ruz. Bu proje de üç yıl sü­recek. Bu­ra­da da diğer ülke uy­gu­la­ma­la­rı­nı in­ce­len­mek su­re­tiy­le ulus­la­ra­ra­sı kon­fe­rans ya­pa­ca­ğız nisan ayı içe­ri­sin­de. Tür­ki­ye'ye bunu nasıl en­teg­re ede­bi­li­riz? Suça sü­rük­le­nen ço­cuk­la­rı suç­tan nasıl uzak­laş­tı­ra­bi­li­riz? Ço­cuk­lar­la il­gi­li ted­bir­le­ri daha etkin ne şe­kil­de uy­gu­la­ya­bi­li­riz? İlgili ku­rum­lar­la iş bir­li­ği ha­lin­de bu fa­ali­yet­le­ri yü­rüt­me­yi amaç­lı­yo­ruz."
Gök­ka­ya, 2024 yı­lın­da ted­bir ve­ri­lip takip edi­len çocuk sa­yı­sı­nın 51 bin 386 ol­du­ğu­nu ve yine 2024'te 21 bin 443 da­nış­man­lık ted­bi­ri ve­ril­di­ği­ni söy­le­di.
- "De­ğiş­tir­me­miz ge­re­ken işler var"
Su­nu­mun ar­dın­dan mil­let­ve­kil­le­ri, yet­ki­li­le­re ko­nu­ya iliş­kin so­ru­la­rı­nı yö­nelt­ti.
CHP İstan­bul Mil­let­ve­ki­li Suat Öz­çağ­daş, ülke ge­ne­lin­de­ki is­tis­mar da­va­la­rın­dan ör­nek­ler ve­re­rek, bu da­va­lar­da her zaman ada­let­li ka­rar­lar ve­ril­me­di­ği­ni sa­vun­du.
Öz­çağ­daş, 2010'da suça sü­rük­le­nen çocuk sa­yı­sı­nın 83 bin 393, bugün 178 bin 834 ol­du­ğu­nu ifade ede­rek, "14 yılda 2 ka­tın­dan fazla olmuş. Mağ­dur sa­yı­sı, 76 bin­den 242 bine çık­mış. Bun­lar TÜİK'in ra­kam­la­rı. Eğer, 10 yılda suça sü­rük­le­nen­ler 2 kat­tan fazla, mağ­dur­lar 3 ka­tı­na çık­mış­sa, 14 ya­şın­da bir çocuk, sokak or­ta­sın­da diğer 2 çocuk ta­ra­fın­dan öl­dü­rü­lü­yor­sa, sis­tem bun­la­rı ko­ru­ya­mı­yor­sa, her şeyi baş­tan dü­şün­me­ye ih­ti­yaç var de­mek­tir. De­ğiş­tir­me­miz ge­re­ken işler var de­mek­tir." diye ko­nuş­tu.
Yeni Yol Par­ti­si İstan­bul Mil­let­ve­ki­li Elif Esen, İstan­bul'da bir pa­zar­da uğ­ra­dı­ğı bı­çak­lı sal­dı­rı­da öl­dü­rü­len Ahmet'in an­ne­si Ya­se­min Min­guz­zi'yi zi­ya­ret et­ti­ği­ni be­lir­te­rek, "Bir tek ço­cu­ğun bile ca­nı­na zarar gel­me­yecek ted­bir­le­ri bizim ya­sa­ma or­ga­nı ola­rak al­ma­mız lazım ki ken­di­mi­zi hu­zur­lu his­se­de­lim ve top­lu­mu da ko­ru­ya­bi­le­lim. Öyle acı­lıy­dı ki o gün o aile, tey­ze­si, an­ne­an­ne­si 'O ço­cuk­la­ra çocuk de­me­yin.' de­di­ler. 'Suça sü­rük­le­nen ço­cuk­lar' de­di­ğim­de aile bana tepki gös­ter­di, 'Onlar çocuk değil, cani' de­di­ler. O ço­cuk­la­rı buna sü­rük­le­yen neydi? Onu da bil­me­miz lazım ki işte, ko­ru­yu­cu, ön­le­yi­ci ted­bir­le­re buna ka­ta­lım." ifa­de­le­ri­ni kul­lan­dı.
Mil­let­ve­kil­le­ri­nin so­ru­la­rı­nı ya­nıt­la­yan Gök­ka­ya, çocuk is­tis­ma­rıy­la il­gi­li en yük­sek ce­za­la­rın Tür­ki­ye'de ol­du­ğu­nu be­lirt­ti.
Gök­ka­ya, şöyle ko­nuş­tu:
"Kar­şı­laş­tır­ma­sı ya­pıl­dı bunun. 30-32 yıla varan hapis ce­za­la­rı var. Bunun üs­tün­de ceza zaten ağır­laş­tı­rıl­mış mü­eb­bet var. Sa­de­ce ce­za­lar­la bir suçla mü­ca­de­le et­me­ye ça­lış­mak müm­kün değil. Ce­za­la­rı art­tır­mak tek ba­şı­na suçu ön­le­mek için ye­ter­li değil. Ce­za­lar­la il­gi­li zaman aşımı var, zaman aşı­mı­na uğ­ra­ma­ma­sı için de ça­lış­ma­la­rı­mız var. Cin­sel is­tis­mar dos­ya­la­rı, en zor somut delil bu­lu­nan dos­ya­lar.
Bazen cin­sel suç dos­ya­la­rın­da üze­rin­den zaman geç­tiy­se fi­zik­sel bulgu elde edi­le­me­ye­bi­li­yor. Ço­cuk­la­rın yaşı kü­çük­se mağ­du­run an­ne­si­ne, ba­ba­sı­na, kar­de­şi­ne zarar ver­mek­le kor­ku­tul­du­ğu, ço­cu­ğun unut­tu­ğu, ay­rın­tı ve­re­me­di­ği şey­ler ola­bi­li­yor. Hem ye­tiş­kin­ler­de hem de ço­cuk­lar­da uyuş­tu­ru­cu madde kul­la­nı­mı ol­duk­ça yoğun bir şe­kil­de devam edi­yor. Has­ta­yı te­da­vi­ye zor­la­mak tek ba­şı­na ye­ter­li ol­mu­yor. Kişi kendi is­te­me­di­ği sü­re­ce dav­ra­nış de­ği­şik­li­ği­ne sebep olmak ce­za­lar­la da sizin almak is­te­di­ği­niz psi­ko­sos­yal yön­tem­ler­le de çok zor, çok büyük bir iş bir­li­ği ge­re­ki­yor ve çok do­na­nım­lı, bu alan­da özel eği­til­miş ekip­le­rin yay­gın bir şe­kil­de sa­ha­ya gir­me­si ge­re­ki­yor."*AA