Kayıt Dışı istihdama dikkat çekildi

Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü’nün ülke çapında başlatmış olduğu 2022 yılı Rehberlik ve Bilgilendirme Faaliyetleri kapsamında kamuoyu bilgilendirildi. Yapılan basın açıklamasında şu bilgiler verildi :

KAYIT DIŞI İSTİHDAM

Kayıt dışı istihdam, çalışanların Sosyal Güvenlik Kurumuna hiç bildirilmemesi ya da çalışma gün veya ücretlerinin eksik bildirilmesidir. Yani sigortasız işçi çalıştırma durumunda olduğu gibi, çalışma sürelerinin veya ödenen ücretlerin eksik bildirilmesi de kayıt dışı istihdam olarak değerlendirilmektedir.

Çalışanlar Üzerindeki Etkileri

✓ Kayıt dışı çalışan işçinin emekli olma hakkı yoktur. Çalışamaz yaşa geldiğinde başkalarının yardımına muhtaç olur.

✓ Herhangi bir nedenle sakatlanıp çalışamaz duruma gelindiğinde malullük aylığından yararlanılamaz.

✓ Hayatlarını kaybetmeleri durumunda geride kalan eş ve çocuklar ölüm aylığı hakkından yararlanamazlar.

✓ İşsiz kalması durumunda işsizlik sigortasından faydalanamazlar.

✓ Genel sağlık sigortası primlerini kendileri ödemek zorunda kalabilirler. Hastalık veya analık durumunda kendisi ve ailesi için istenmeyen durumlarla karşılaşma riski yüksektir.

✓ İş kazası ve meslek hastalığına karşı alınması gereken önlemlerden yoksun olarak çalışmak zorunda kalırlar. İş kazası ve meslek hastalığı halinde ise sağlanan haklardan yararlanamama riskleri çok yüksektir.

✓ Ücret ve diğer sosyal haklar konusunda Kanunların sağladığı korumadan yoksun olarak daha kötü şartlarda çalışırlar.

✓ İhbar ve kıdem tazminatından yoksun kalırlar.

✓ Yıllık izin, haftalık izin, doğum izni gibi haklardan faydalanamazlar.

İşverenlerin Üzerindeki Etkileri

✓ Yapılacak denetimler ve tespitler sonucu yüksek tutarlarda idari para cezası uygulanır. Bunun sonucunda işyerinin kapanması riski de vardır.

✓ Kayıt dışı işçi çalıştırdığı tespit edilen işverenlere uygulanacak idari para cezaları işverenden işverene ve belgeye göre çeşitlilik gösterir. Örneğin bir yıl bir işçiyi kayıt dışı çalıştırıldığının denetim sonucu anlaşılması halinde idari yaptırımı 14 asgari ücrete kadar para cezasıdır.

✓ Ayrıca bu çalışmalara ait primler gecikme cezası ve faiziyle birlikte tahsil edilir.

✓ Bu işyerlerinin yararlanmakta olduğu sigorta prim teşvikleri durdurulur.

✓ Yaşanacak iş kazası ve meslek hastalıkları karşısında devlete ve işçilere karşı ağır idari ve adli yükümlülükler doğar.

✓ Haksız rekabete neden olur ve piyasa dengesinin bozulmasına zemin hazırlar.

✓ Devlet ve özel sektör tarafından sağlanan teşvikler ile hibe ve kredi avantajlarından faydalanılamaz.

✓ Vergi avantajı sağlayan indirim ve gider yazma gibi avantajlardan yararlanma hakkı yoktur.

✓ İşyerinde çalışanların verimliliği ve motivasyonu azalır.

✓ Ölçek ekonomilerden yararlanılamadığından büyüyemezler, marka oluşturma ve pazarda yer edinme şansları azalır.

Devlet Üzerindeki Etkileri

✓ Vergi ve prim kaybına, sosyal güvenlik açığına neden olur.

✓ Sosyal güvenlik sisteminde çalışan/emekli dengesinin bozulmasına neden olur.

✓ Primsiz ödemelerin artmasına neden olur.

✓ Gelir dağılımının bozulmasına ve kaynak dağılımında etkinliğin bozulmasına neden olur.

✓ Ekonomide kurumsallaşma eğiliminin azalmasına zemin hazırlar.

✓ Ekonomik verilerin güvenilirliğine zarar verir ve ekonomik kararların öngörülen etkileri yaratmasına engel olur.