1928’DEN BİR KONUŞMA…

Bildiğiniz gibi yakın dönem Türk tarihine ve Aksaray’ımızın kadim geçmişine ilgi duyan birisiyim. Elimden geldiğince araştırmaya gayret ediyor ve öğrendiklerimi sizlerle paylaşmaya çalışıyorum. Bazen geniş vaktim oluyor ve sırf bu sayfalarda daha önce hiç yayınlanmamış araştırmalarımı takdim ediyorum. Bazen de hiç vakit bulamıyorum ve de haliyle yazamıyorum. Bir de daha önce emek verdiğim araştırma notlarımı paylaştığım oluyor. Her halükarda kendi emeğimdir. Kim ne zaman ölür belli olmadığından ben paylaşmayı tercih ediyorum. Bazıları “gazetelerde böyle yazılarla emeğini heba etmemelisin. Bunları kitapta yayınlamalısın” dese de ben öncelikle gazetede yazmanın iyi olduğunu düşünüyorum. Neden mi? Buradaki kısa yazılara ilave oluyor, eksik ya da hata eleştiriliyor. Haliyle kitaplaşacağı zaman daha güzel oluyor.

Bugün sizlerle 4 Nisan 1928 tarihinde Vali Yusuf Ziya Bey’in bütçe konuşmasını paylaşacağım. Kaynağımız olan gazetedeki yazılar eski harflidir. Yani bilinen adıyla Osmanlıcadır. Bu yazıları günümüz Türkçesine aktarmak kolay gibi görünse de en başta vakit istiyor. Sabır istiyor. Dikkat istiyor.

*

Şimdi, toplantıya katılan bir meclis üyesi gibi düşünün kendinizi. Ve o günlerde Aksaray’da yaşadığınızı…

“Efendiler! Geçen icra-yı senemizde çizmiş olduğunuz projelerden hedeflerimize ulaştık. Tafsilatı encümeninizin izahına masinde? arz edilecektir. Yalnız yollar hakkındaki gayemiz en ziyade kırtasî işlerde tespit ve tahkik etti. Maalesef matlup derecede ameli işler görülemedi.

Bu da en ziyade yollar hakkındaki kanun-ı cedide dolayısıyla asıl iş mevsimlerini intizarda geçirmiş olduğumuz istihale zamanlarının gayr-i kabil iktiham(tahammül etmek) manasından inbias? eylemiştir. Maamafih bu müddet zarfında en çok ameliyat zamanlarını heder eden mecburi kırtasî işleri oldukça ikmal ve ihzar edilmiştir. Şu ilkbaharda geçen senelerde olduğu gibi her tarafta faaliyete başlanacaktır. Veya yapılan işlerde o kadar istisgar (küçümsemek) edilecek raddelerde değildir. Köy yollarının tesviye-yiterabiyesi 379 kilometreyi bulmuştur.

Bugün senenin üç mevsiminde vilayetin her tarafında otomobil işleyebilir bir hale getirilmiştir. Sair inşaat nafiada memnuniyetinizi calip bir haldedir. Çok müftekir (yoksul) olduğumuz umumi yolları bir anda yapmak imkânı yoktur. Yol hakkındaki projelerinize devam edilmekle beraber şimdilik vesait-i nakliyenin kışın bile işlemesini teminan belli başlı maniaları bertaraf etmek tarz-ı ameliyesini terviç buyurmanız şayan-ı temennidir. Bunlar için sarf edilecek tahsisatın diriğ (esirgeme) buyurulmasını çok rica eylerim. Sözüme nihayet vermezden evvel idare-yifazile-i cumhuriyemizin devam ve tealisini ve bu aziz hediyeyi bize bahşeden banilerine minnet ve şükranlarımızı tekrarlayarak temadi-i İclal afiyet ve muvaffakiyetleri temenni-i daimisini bu mahfelali ve umumiyede bir daha yad ve tezkar (anma) edelim. Var olsun hidayete ulaştıran ve fazilet saçan cumhuriyetimiz. Yaşasın onun muhterem banisi Gazi Mustafa Kemalimiz ve refik-i mesaileri. Daha çok yükselsin ve umduğu saadetleri az zamanda idrak etsin, aziz halkımız.