500 KİŞİLİK TABUR KURAN AKSARAYLILAR

İBRAHİM HİLMİ (KADIOĞLU) EFENDİ, Cumhuriyetin ilk yıllarında Aksaray’ın müftüsüdür. Münevverdir, müteşebbistir, cumhuriyetçidir ama daha da önemlisi cesurdur. Liderdir. İstiklal Harbi’nin devam ettiği günlerde 500 kişilik tabur kurduğunu telgrafla Ankara’ya bildirmiştir. Bu dönemde, yani İstiklal Harbi’nin başladığı ve devam ettiği günlerde din adamları da ikiye ayrıldı. Kimi padişahı, Damat Ferid’i savunurken kimileri de Millî Mücadele’nin ferdi olmayı seçti. Mehmet Akif gibi şahsiyetler başta olmak üzere hiç tereddüt etmeden mandacılığa karşı çıktı. Boyunduruğa itiraz etti. Ya cesaret ya da esaret dediler. Cesur olunmazsa esir olunacağını öncelikle etrafındakilere anlattılar. Erkan-ı Harbiye Umumi Riyaseti’ne 15. Fırka kalem reisi Emrullah tarafından yollanan bir telgraf Aksaray tarihi kadar ülke tarihi açısından da oldukça önemlidir. 500 KİŞİLİK GÖNÜLLÜ TABURUNUN KURULDUĞU haberini havi bu telgrafta ayrıca Aksaraylıların desteğinin sadece kişiler olmadığı, bunun yanında bu gönüllülerin yiyecekleri, içecekleri ve en önemlisi tüfekleri, mermileri, silahlarının da Aksaraylılar tarafından karşılanacağının altı çiziliyordu.

Bahsettiğim telgrafın metin kısmının görüntüsünü paylaşıyorum bugün sizlerle.

Diğer paylaşımım olan görselde ise Müftü İbrahim Hilmi Efendi’nin 1926 yılındaki bir bayramda protokolle birlikte fotoğrafını görüyorsunuz. Müftümüz sarığı elinde, önceki kişidir.

Daha evvel yine bu sayfada merhum müftümüzle alakalı bir yazı kaleme almıştım Bahsettiğim yazıdan müftümüzün ailesi hakkındaki bölümü iktibas ediyorum.

“Kadıoğlu Sülalesi’nden önemli şahsiyetler Aksaray’a ve ülkemize hizmet etmiştir ve günümüzde de insanlara faydalı olmaya devam ediyorlar. Kadıoğlu ailesinden bugün en meşhuru malumunuz Prof. Dr. Teoman Kadıoğlu’dur.

Bildiğimiz kadarıyla aileyle alakalı en eski kayıt 1830’lu yıllara aittir. Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa’nın isyan edip Anadolu’da işgal ederek ilerlediği dönemde Mehmet Ali Paşa’nın oğlu İbrahim Paşa da Aksaray’ı almıştı. İbrahim Paşa Aksaray kadılığına yazımızın konusu teşkil eden Müftü İbrahim Hilmi Efendi’nin büyük dedesi olan Abdullah Efendi’yi beratla birlikte tayin etmiştir. Kadıoğlu sülalesi çok uzun bir süre kadılık ve müftülük görevlerinde hizmet etmiştir.

Konyalı’nın eserinden öğrendiğimize göre;

Müftü İbrahim Hilmi Efendi 11 Nisan 1281 (23 Nisan 1365) tarihinde Aksaray’da dünyaya gelmiştir. 13 yaşındayken Bedriye (diğer adıyla Köhne) Medresesi’ne girmiştir. Bu medresede on sene boyunca A’raç-zâde Hacı Mustafa Efendi’den aklî ve naklî ilimler öğrenmiştir. 16 Temmuz 1304 (28 Temmuz 1888) tarihinde İstanbul’a giderek Mimar Hasan Ağa Medresesi’ne girmiş ve burada Bayezid dersiamlarından (müderrislerinden) Tokatlı Hocazade Hacı Ahmet Nuri ve Gümüşhaneli Hacı Ahmet Efendiler ’den tahsilini tamamlayarak icazet almış ve doğduğu, büyüdüğü topraklara Aksaray’a gelmiştir. Tahsil gördüğü ve uzun zamandır da Kadı-zâdeler’in yani ailesinin hizmet verdiği Bedriye Medresesi’nde ders vermeye başlamıştır.

“Hülâsatü’l-Ferâiz” ve “Ahvalü’n-Nisâ” isimli eserleri vardır. Özellikle ikinci kitap yani kadınların halleriyle alakalı kitabı çok değerlidir. Müftü İbrahim Hilmi Efendi Konya Vilayeti Umumî ve Niğde Sancağı Umumî Meclisleri’nde aza olarak görev yapmıştır. 1916’da yeni kurulan Aksaray Müftülüğü’ne 24 Haziran 1926’da tayin edilmiştir. Kurşunlu Cami olarak da bilinen Bektaş Cami’nin hatipliğini de yapan merhum Kadıoğlu 2 Şubat 1935’te vefat etmiştir. Mezarı Ervah Kabristanı’ndadır.