Aksaray Millet Mektebi

Cuma günü Millet Mektepleri hakkında genel bilgi vermiştim. Resmî Gazetede yayımlanan kararname sonrasında Aksaray’da da bazı yaptırımlar karara bağlanmış ve vatandaşlara duyurulmuştur. Ve halkın derslere katılıp katılmadığı bizzat Vali tarafından kontrol edilmiştir.

Millet Mektepleri’ne Devam Etmeyenler Hakkında Karar

9/2/1929 tarihinde içtima eden millet mektebi idare heyeti müzekeratında devam etmemekte taannüt [herkesin yanlışını arama] ve devamsızlığını temadi ettirenler haklarında takibat icrası müdde-i umumiliğine tevdiine ve lakayt bulunanların polis vasıtası ile takip ettirilmesine ve muallimin ücretinin “B” dersaneleri için devre-i tedrisiyenin hitamında “A” dersaneleri için de devre-i tedrisiyeninnısf-ı ahir ve nihayetinde tesviyesi muvafık olacağına ve ders saatinin zaman zaman maarif idaresince tespit ve tayinine karar verilmiştir.

Millet Mekteplerine devam etmenin önemini belirten kararların neşredilmesi ve bu hususun ciddiyetine istinaden kontrolün devam ettiği dönemde Alaca Hamidiye köy muhtarının Millet Mektepleri’ne lakayt kaldığı gerekçesiyle görevden alınmıştır.

Vilâyetin Bir Tamimi başlığı altındaki haber sadece bir muhtarın azledilmesi değildir. Burada “kızım sana söylüyorum, gelinim sen anla” kabilinden başka muhtarları bir ikaz yazısıdır. Millet Mektepleri hususunda gevşeklik gösterenlerin akıbetinin ne olacağının bilinmesi için yayınlanmış tamim aynen şöyledir:

“Millet mekteplerine lâkayıt kalan Alaca Hamidiye Karyesi muhtarı İsmail oğlu Ebülhayır azil edilmiştir. Ve yerine birinci aza Hasan oğlu Mustafa tayin edilmiştir. Halkın tahsili için yapılan bu kadar fedakârlığa bu mesele-i mühimmede ihmal ve lâkaydisi görülen muhtarların derhal aziz edileceği ve mülhakatın da aynı muameleyi tatbik etmeleri kaymakam beylerden ve bu hususa da lâkayıt kaldıkları görülen muhtarların serian tahkik ve isimlerinin bildirilmesi Jandarma kumandanı ve muallim beylerden rica ederim” .

Millet Mekteplerinin daha iyi bir vermesi için en ücra köylerdeki mektepler dâhil olmak üzere eğitim alan vatandaşlara 2300 adet Türk harfleri [Latin alfabesi] ile basılmış kitaplar ücretsiz olarak dağıtılmıştır. Ayrıca fakir ve ihtiyacı olan vatandaşlara 300 defter, 500 kalem ve kâfi miktarda tebeşir vs alınmıştır.

                “Millet Mekteplerine Devam Edenlerin İmtihanlarına Başlandı” başlığı altında Vali başta olmak üzere dönemin yöneticilerinin verdikleri ehemmiyeti okuyoruz.

Millet mekteplerinin bu seneki tahsil devresi de hitam buldu. Cehalete karşı açılan bu ikinci yıl mücadelesi dahi muvaffakiyetle neticelenmiştir. Her sene mütezayit bir surette devam eden bu mücadelenin mesut neticelerini pek yakın zamanda göreceğimize şüphe yoktur. Geçenlerde imtihanlarda muhterem valimiz beyefendi bizzat bulundular. Bilhassa hanımların (A) ve (B) kurslarının, imtihanlarında vali beyefendinin imtihan vesilesi ile açtığı ve tahlil ettirdiği sualler ayrıca bir kıymeti ve hususiyeti haiz idi. Kadınların memleket ve milletin çok mühim birer uzvu olduklarını ve okumalarının ve bilgi sahibi olmalarının faydalarını anlamak müşkül olduğunu ve Türk kadınının her zaman ve her suretle gösterdiği büyüklüğü ve bilhassa istiklal mücadelesinde köy kadınlarının cepheye cephane taşıdıklarını ve şehirli kadınlarında Hilaliahmere yardım yapmakla beraber askerlere elbise ve çamaşır hazırladıklarını ve gerek köylü gerek şehirli kadınlarımızın bu hizmetlerini çok müşkül şerait altında yaptıklarını unutmak kabil olmadığını ve binaenaleyh bu gün giriştiğimiz iktisat mücadelesinde de kadınlarımızın uhtesine düşen vazife daha mühim ve daha büyük olduğunu ve iktisadi zaferde kadınlarımızın mühim birer amil olacağını ve en ziyade ilim ve vukufa ihtiyaç gösteren bu büyük iktisat harbinde kadınlar tasarrufu ile memleketi adeta kurtaracağı ve kadınların her gün mütezayit bir kuvvet ve kudretle ve bilhassa ciddi bir ısrarla tasarruf mücadelesini fiilen takip etmeleri lazım geldiğini ve başta münevver muallim hanımlarımız olduğu halde kadınlarımızın artık üç gün kullanılabilen ipek çoraplardan, iki gün dayanmayan sigara kâğıdı gibi ince kumaşlardan ve kâğıt mukavvadan yapılmış güya zarif ayakkabılardan ve bir takım fuzuli tezyinattan tamamen içtinap edilmesi ve bunun bütün hanımlarımıza teşmilini temini için hanımlardan faal bir gurubun memur edilmesini ve ihtiyaçlarımızı her suretle temin eden ve şıklıktan, zevki selimden mahrum olmayan yerli mamulatımızın kullanılması ile ve bunların daha cazip bir şekle ifrağını temin için çok çalışılması lazım geldiğini izah ve istiklal harbinde Türk kadınlarının gösterdiği muvaffakiyeti bu iktisat mücadelesinde de göstereceğine emin bulunduğunu zikretmiş ve imtihana tabi hanımlara “türkün büyük kadını en mühim ve en müşkül zamanlarda büyüklüğünü göstermiş ve ispat etmiş ve nitekim istiklal harbinin tarihide kadınlarımızın bu hizmetlerini sahifelerine şerefle geçirmiştir. Şimdide iktisat mücadelesine giriştik. Hanımlarımızdan gene şerefli hizmet ve büyük yardımı istiyoruz ve kadınlarımızın tasarrufa ve iktisat mücadelesine Verecekleri ehemmiyetten memlekete doğacak nurlu ve mesut ışığın kıymetine ve buna benzer sualleri yazdırmış ve tahlil ettirmiştir. İmtihan vesilesi ile hanımlara tavsiye ve tahlil ettirilen bu zemindeki sualler şüphesiz ehemmiyet ve kıymeti haizdir.

Bu haberi yayınlayan Aksaray Vilayet Gazetesi de düşmanı yenmek kadar cehaleti yenmenin de önemine dikkat çeken bir yorumu yazının peşine ilave etmiştir.