KARA VEHBİ KİMDİR? -6-

SİYASÎ FAALİYETLERİ:

Vehbi Bey, 41 yaşında iken TBMM’nin Birinci Dönemine Niğde’den Milletvekili seçilerek 28 Nisan 1920’de Meclise katıldı. 4 Mayıs 1920 tarihinde seçim mazbatası Mecliste onaylanarak kabul edilmiştir.

1923’te Aksaray’dan ikinci dönem milletvekili seçilerek yasama görevini dönem sonuna kadar sürdürmüştür. 1927 yılında yapılan seçimde meclis dışında kalmıştır.

Vehbi Bey’in Aksaray Kazası’nın vilayet haline getirilmesine dair kanun teklifi ile Buğday Resmi Hakkında iki kanun teklifi bulunmaktadır. Bunlardan Aksaray’ın vilayet haline gelmesi kanunlaşmıştır. Ancak Buğday Resmi hakkında verdiği kanun teklifiyle ilgili Zabıt Ceridelerinde yaptığı teklife ait kayıt dışında bir bilgiye rastlanmamıştır. Değişik kanunlar üzerine verdiği 3 takrir, 8 değişik konuda yaptığı konuşmalar bulunmaktadır. İki kez de izinlerle ilgili takrir tespit edilmiştirAksaray Kazası’nın Vilayet Olması Hususunda Yaptığı Faaliyetler

Meclisin 22 Eylül 1920 tarihinde bileşiminde Niğde Mebusu Vehbi Bey’in Aksaray Kazasının Vilayet haline getirilmesine dair kanun teklifi (2/97) üzerine Reis Bey; “Efendim Aksaray Kazasının vilayet haline dönüştürülmesi hakkında Niğde Mebusu ve arkadaşlarının bir kanun teklifi var. Layiha Encümenine, Sonra Dâhiliye ve Muvazene-i Maliyeye. Bunun üçüne de gitmesi lazımdır. Önce Layihaya, sonra Dâhiliye ve ondan sonra da Muvazene-i Maliye Encümenlerine havale olundu” şeklinde karar vermiş. Bursa Mebusu Emin Bey ise; “İlk önce Layiha Encümenine gitmesi lazımdı.” şeklinde görüş bildirmiştir.

Merkezi Aksaray Kasabası olmak üzere Aksaray, Arabsun ve Koçhisar kazalarından Aksaray adıyla müstakil bir vilayet oluşturulmasına dair Dâhiliye Vekâletince hazırlanan Kanun tasarısı ve gerekçe mazbatası Vekiller Heyetinin 7 Ekim 1920 tarihli toplantısında aynen kabul edilmiş, 11 Ekim 1920 tarihli toplantıda da Muvazenei Maliye Encümenine havale olunmuştur.

4 Ekim 1920 tarihinde Aksaray Kazasının müstakil vilayet haline dönüştürülmesine dair kanun teklifi ve Muvzenei Encümen Mazbatasının müzakeresi yapılmıştır. Önce layiha gerekçesi okunmuştur. Bu gerekçe; “Aksaray’ın Niğde’ye bağlı olduğu halde Niğde ile ekonomik ilişkilerinin çok sınırlı olduğu, çok önemli bir mevkide olan Aksaray’ın vilayet olmasıyla çok önemli menfaatler sağlanacağı belirtilmiştir. Bir senelik ödenek olan onbin liranın ise halk tarafından temin edileceği taahhüt edilmiş. 121000 nüfusa sahip Aksaray, Arabsun ve Koçhisar’ın Aksaray Merkez vilayet olmak üzere müstakil hale getirilmesi hususu üç maddelik kanun teklifi olarak Büyük Millet Meclisine sunulmuştur” ifadeleri yer almaktadır. Sonra Muvazenei Maliye Encümeni mazbatası okunmuş ve üç maddelik layiha ve mazbata üzerinde yapılan müzakere sonucunda Aksaray’ın müstakil vilayet haline dönüştürülmesine karar verilmiştir.

Bu karar üzerine Niğde Mebusu Vehbi Bey söz alarak “Heyeti Celilenin şerefine, nöbet bekleyen asker arkadaşlarımıza beş yüz lira bağışlıyorum” demiştir. Aksaray’ın Vilayet haline dönüştürülmesinden dolayı Aksaray Müftüsü İbrahim Bey ve Belediye Reisi Ahmet Bey tarafından Büyük Millet Meclisine bir teşekkür telgrafı gönderilmiş ve bu telgraf 30 Ekim 1920 tarihinde Reis Bey tarafından Mecliste okunmuştur.

Aksaray 14 Ekim 1920 tarihinde müstakil vilayet haline dönüştürülmesine rağmen; 11 Aralık 1920 tarihinde Dâhiliye Encümeni Aksaray’ın bir vilayet olmasına lüzum olmadığına dair bir mazbata vermiştir. Bu mazbata ile ilgili olarak Reis Bey; “Aksaray’da bir vilayet gerekli olmadığına dair Dâhiliye Encümeni Mazbatası vardır. Fakat bu gelmeden evvel Heyeti Celileniz bu meseleye ait olan kanunu kabul etmekle bu konu bitirilmiş demektir. Alelusul bu muameleli evrakı hıfzedeceğiz, değil mi efendim” şeklinde açıklama getirmiştir. Sonrasında meselenin müzakere edilmesine gerek olmadığına karar verilerek Dâhiliye Encümeni mazbatası okunmaz.