MÜFTÜ İBRAHİM HİLMİ (KADIOĞLU) EFENDİ

12 Aralık 2017, Salı 09:15

A+
A-

Kadıoğlu Sülalesi’nden önemli şahsiyetler Aksaray’a ve ülkemize hizmet etmiştir ve günümüzde de insanlara faydalı olmaya devam ediyorlar. Kadıoğlu ailesinden bugün en meşhuru malumunuz Prof. Dr. Teoman Kadıoğlu’dur.

Bildiğimiz kadarıyla aileyle alakalı en eski kayıt 1830’lu yıllara aittir. Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa’nın isyan edip Anadolu’da işgal ederek ilerlediği dönemde Mehmet Ali Paşa’nın oğlu İbrahim Paşa da Aksaray’ı almıştı. İbrahim Paşa Aksaray kadılığına yazımızın konusu teşkil eden Müftü İbrahim Hilmi Efendi’nin büyük dedesi olan Abdullah Efendi’yi beratla birlikte tayin etmiştir. Kadıoğlu sülalesi çok uzun bir süre kadılık ve müftülük görevlerinde hizmet etmiştir.

Konyalı’nın eserinden öğrendiğimize göre;

Müftü İbrahim Hilmi Efendi 11 Nisan 1281 (23 Nisan 1365) tarihinde Aksaray’da dünyaya gelmiştir. 13 yaşındayken Bedriye (diğer adıyla Köhne) Medresesi’ne girmiştir. Bu medresede on sene boyunca A’raç-zâde Hacı Mustafa Efendi’den aklî ve naklî ilimler öğrenmiştir. 16 Temmuz 1304 (28 Temmuz 1888) tarihinde İstanbul’a giderek Mimar Hasan Ağa Medresesi’ne girmiş ve burada Bayezid dersiamlarından (müderrislerinden) Tokatlı Hocazade Hacı Ahmet Nuri ve Gümüşhaneli Hacı Ahmet Efendiler ’den tahsilini tamamlayarak icazet almış ve doğduğu, büyüdüğü topraklara Aksaray’a gelmiştir. Tahsil gördüğü ve uzun zamandır da Kadı-zâdeler’in yani ailesinin hizmet verdiği Bedriye Medresesi’nde ders vermeye başlamıştır.

“Hülâsatü’l-Ferâiz” ve “Ahvalü’n-Nisâ” isimli eserleri vardır. Özellikle ikinci kitap yani kadınların halleriyle alakalı kitabı çok değerlidir. Müftü İbrahim Hilmi Efendi Konya Vilayeti Umumî ve Niğde Sancağı Umumî Meclisleri’nde aza olarak görev yapmıştır. 1916’da yeni kurulan Aksaray Müftülüğü’ne 24 Haziran 1926’da tayin edilmiştir. Kurşunlu Cami olarak da bilinen Bektaş Cami’nin hatipliğini de yapan merhum Kadıoğlu 2 Şubat 1935’te vefat etmiştir. Mezarı Ervah Kabristanı’ndadır.

Cumhuriyetin ilk yıllarında Aksaray’ın en önemli simalarından birisi olan Müftü İbrahim Hilmi Bey’le alakalı Aksaray Vilayet Gazetesi’nde “fevkalede hizmetleri mesbuk aza-yı muhteremeden ilim ve irfanıyla terakki ve tecdid-perverliğiyle bir misli daha bulunmayan müftümüz faziletli İbrahim Efendi” diye bahsedilmektedir. Burada asıl dikkati çeken, gazetenin iltifat ettiği “tecdid-perverliğidir” yani “yenilik sever” oluşudur.

Yazıda paylaştığımız fotoğraf 1926 yılında kutlanan Cumhuriyet Bayramı gününe aittir. Aksaray Vilayet Gazetesi’ndeki açıklamada şöyle yazmaktadır: “Pek muhterem müftümüz İbrahim Efendi tarafından başı açık olduğu halde anlayışlı hazin ve gayet beliğ Türkçe dua okundu”.

Müftü İbrahim Hilmi Efendi'nin Ulu Cami'ye asılan manzumesi

Bir kez eyle nazar güneşe, aya

Ne ibret gösterir fani dünyaya

Hulus-i kalb ile gel Aksaray'a

Şeyh Hamid-i Veli Seyrana yalvar

Dahi Şeyh Cemaleddin-i müfessir

Şeyh Hamza ile Kırkkızlar makamına yüz sür

Dahi Dergâh-ı Baba Yusuf-i Hakîkî'ye gir

Cebel'de yatan Şah Kılıçarslan'a yalvar

Andan gel Merkepli Babayı eyle ziyaret

Sebil'de Çolak Baba'dan al işaret

Dahi Melik Mahmud Gazi'ye eyle dehalet