SELÇUKLU DÖNEMİ AKSARAY MEDRESELERİ

Muzafferiye Medresesi

II. Kılıç Arslan devrinde inşa edildiğini ileri sürülmektedir. Medresenin sur dışında olduğu tahmin edilmektedir. Tarihî ve hangi sultan zamanına ait olduğu belli olmayan; bir menşurda, Otrar şehrinden gelen Seraceddin Ahmed’in, Muzafferiye Medresesi müderrisliğine tayin edildiği bildirilmektedir. Ayrıca medresenin mütevelli, mûlazım, muhassil ve talebesinin Seraceddin Ahmed’i bu tevkii humayuna göre medresenin müderrisi bilerek ona hürmetlerini artırmaları emredilmektedir. 1958 yılında harap bir vaziyette olduğu söylenen medrese bugün mevcut değildir.

Bedriyye Medresesi

Medresenin Taşpazar Mahallesinde Cıncıklı Mescid’in batısında olduğu ve 1205-11 yılları arasında Bedreddin Yusuf tarafından inşa ettirildiği ileri sürülmektedir. İki katlı ve yedi odalı olan medresenin Cumhuriyetin ilk yıllarında Özel İdareye devredildiği ve daha sonra Özel idare tarafından satıldığı belirtilmektedir. Medrese Kadıoğulları tarafından alınmış olup onların mülkü durumunda olduğu belirtilmektedir.

Melikiye Medresesi

I. Gıyaseddin Keyhüsrev döneminde (1205-1211) yapıldığı ileri sürülmektedir. Fatih devri Aksaray vakıflarında medresenin ismi bulunmaktadır. Bugün mevcut olmayan yapının yeri bilinmemektedir. Bu medresenin 1476 tarihinde mevcut olduğu ve vakıfları arasında medreseye bitişik bahçe ile bir kıta yer olduğu belirtilmektedir.

Ebubekriye Medresesi

Alaaddin Keykubad döneminde (1220-37) Kayseri Subaşısı Seyfeddin Ebubekir tarafından yaptırıldığı ileri sürülmektedir. Fatih devri Aksaray vakıflarında medresenin ismi bulunmaktadır. Yeri tespit edilemeye yapı bugün mevcut değildir. Adı geçen medresenin 1476 tarihinde tamire muhtaç durumda oılduğu ve Mevlana Abdüllatif tasarrufunda bulunduğu belirtiktedir.

Seyfiye Medresesi

Meydan mahallesinde olduğu ileri sürülen medresenin I. Alâeddin Keykubad döneminde (1220-1237) Seyfeddin Ay-Aba tarafından yaptırıldığı belirtilmektedir. Fatih devri Aksaray vakıflarında medresenin ismi bulunmaktadır. Medrese bugün mevcut değildir. Adı geçen medrese 1476 tarihinde tamire muhtaç durumda olduğu belirtilmektedir.

Hüsamiye Medresesi

Gündoğdu mahallesinde bulunduğu belirtilen medresenin III. Gıyaseddin Keyhüsrev zamanında, Emir Hüsameddin Çoban tarafından, 1256 tarihinde yapıldığı ileri sürülmektedir. XX. asrın başlarında yıkılan medrese yerine 20 odalı bir dershane yapıldığını, 1921 yılında ise bu binanın da yıkılarak yerine Abdullah Sabri Karter tarafından bugünkü Aksaray Lisesinin yaptırıldığı belirtilmektedir. Medreseyi inşa ettiği belirtilen Hüsameddin Çoban’ın Suğdak seferinden (1226) sonra kaynaklarda adına rastlanmadığı ve Çoban’ın Aksaray’da bir eser inşa ettirmesi çok zayıf bir ihtimal olduğu ileri sürülmektedir. Adı geçen kişinin III. Gıyaseddin Keyhüsrev devri kadıaskeri olan Hüsameddin olduğu ileri sürülmektedir. Subasan Medresesi de denilen yapının kitabesi ve vakfiyesi günümüze gelmemiştir. Ayrıca medreseyi inceleyen araştırmacılar ev yapımı için taşlarının söküldüğünü ve harap olduğunu, tek duvardan başka bir şey kalmadığını söylemektedir.

Beramuniye Medresesi

Gazan Han tarafından 1299 tarihinde Aksaray’a gönderilen, Sutay’ın oğlu Baranbay tarafından yapıldığı ileri sürülmektedir. Moğolca boranud sözünün, bir unvan veya rütbe olduğu ve Arapça berraniye kelimesine karşılık geldiği ifade edilmektedir. Taciye Medresesi ile Beramuniye Medresesinin aynı yapı olduğu ileri sürülmekte ise de, bunu teyit edecek herhangi bir bilgi bulunmamaktadır. Medrese bugün mevcut değildir. Medresenin 1476 tarihli vakıf defterinde tamire muhtaç olduğu ve Mevlana Hüsam tasarrufunda olduğu belirtilmektedir.

Not: Daha çok bilgi için İ.H. Konyalı’nın, N. Topal’ın, M. Sözen’in eserlerine bakınız.