Kış sebzelerini tüketirken aşırıya kaçmayın

Diyetisyen Şükriye Amaç, kışın tüketilen sebzelerde bulunan karotennoidler ve karotenemi ile ilgili bilgi verdi.

Kışın çokça tüketilen ıspanak, havuç, marul, salatalık, karalahana, Brüksel lahanası, maydanoz, pancar, brokoli ve bal kabağı gibi sebzelerin içeriğinde bulunan karotenoidler vücutta antioksidan görevi yapıyor. Bu sebzeler bağışıklık sistemini güçlendirerek birçok hastalığa karşı vücudu koruyor. Ancak turuncu, sarı ve yeşil yapraklı meyve ile sebzelerde bulunan karotenoidlerin aşırı miktarda vücutta bulunması, cildin sarı ve turuncu renk tonlarında olmasına yol açarak, aslında zararsız bir tablo olan karotenemiye neden olabiliyor. Özellikle bebeklerde çok sık görülen bu durum sarılıkla karıştırılabiliyor.

Karotenoidler ile ilgili bilgiler veren Şükriye Amaç, “Bitkilerde bulunan, açık sarı ve kırmızı arası renkleri oluşturan pigmentlere karotenoidler denilmektedir. Karotenoidler, birçok meyve ve sebzede parlak kırmızı, sarı ve turuncu tonlardan sorumlu bitki pigmentleridir. Bu pigmentler bitki için önemli bir rol oynar. Ayrıca karotenoidler insan vücudunda antioksidan görevi de yapmaktadır. Yapılan araştırmalarda 600’den fazla karotenoid türü vardır. En çok üzerinde araştırma yapılanlar alfa-karoten, beta-karoten, beta-kriptoksantin, lutein, zeaksantin ve likopendir” dedi.

Amaç, karotenin vücutta birçok etkisi olduğunu söyleyerek, “Besin döngüsünü sağlayan fotosentez, bitkiler için önemli bir döngüdür. Bitkilerin yapısında bulunan bir birşelik olan karoten, fotosentez yapmakla görevlidir. Fotosentez, bitkilerin yapısında bulunan klorofil sayesinde dışarıdan karbondioksiti alarak oksijeni geri vermesi ve kendileri için besin oluşturduğu bir süreçtir. Karoten; turuncu, sarı ve yeşil yapraklı meyve ile sebzelerde bulunmaktadır. Havuç ve bal kabağında çokça bulunan karoten, ıspanak, domates, havuç, marul, salatalık, karalahana, brüksel lahanası, maydanoz, fasulye, dolmalık biber, pancar, brokoli gibi sebzelerin yanı sıra mısır, papaya, karpuz, kavun, elma, portakal, kayısı, incir, kivi, şeftali, mango ve ananasta da vardır. Renkleri çok olan meyve ve sebzelerindeki beta-karoten miktarı yüksek olmaktadır. Karoten birşeliği vücutta; tokluk hissi vererek kilo vermeyi hızlandırır. Bağışıklık sistemini güçlendirerek birçok hastalığa karşı vücudu korur. Kanser oluşumunun önlenmesi sürecine katkıda bulunur. Soğuk algınlığına iyi gelir, detoks etkisi vardır. Karaciğer yağlanmasını önleyici etkileri vardır. Katarakt oluşma riskinin düşürülmesinde rol oynar. Gece körlüğüne iyi gelir. Sinir sistemine iyi gelir, hafızayı güçlendirir” ifadelerini kullandı.

Karotenin fazla olmasının vücutta renk değişimine sebep olabileceğini söyleyen Şükriye Amaç, “A vitaminine dönüştürülmek üzere karaciğerde depolanan beta karotenin, günlük 6-12 miligram kadar kullanılması yeterli olacaktır. Beta karoten vücutta fazla olması, pigment bozukluğuna neden olduğu için cildin sarı veya turuncu bir görünmesine neden olmaktadır. Hiperkarotenemi veya karotenemi, aşırı karoten anlamına gelmektedir. Karoten açısından zengin besinlerin aşırı miktarda tüketilmesi, kandaki karoten seviyesinin yükselmesine neden olmaktadır. Aşırı miktarda havuç püresi içeren mamaları tüketen bebeklerde karotenemi görülmektedir. Karotenemi nedeniyle deri bir süre sonra turuncu veya sarı renk almaktadır. Ciltteki bu renk değişiminin bir zararı yoktur” dedi.

Kış aylarında renkli sebzeler ile yapılan salataların mutlaka akşam yemeğimizde olması gerektiğini, salta tüketiminin iştahı da dengeleyerek kişinin kilosunu kışın da korumasına yardımcı olacağını belirtti. Farklı renklerdeki sebzeleri sofralarımızdan eksik etmeyelim. *TALAT BELGE