İSTİKLAL MARŞININ 103. YILI

       Milli marşların yaygınlaşması 1800 ile 1850 yılları arasında olmuştur. Türklerde askeri müzik, askerlik hayatının varlığı kadar eski ise de bugünkü anlamda marşların bestelenmeye başlanması 19uncu yüzyılda olmuştur. Sultan II. Mahmut 1826’da Yeniçeri teşkilatıyla birlikte mehter teşkilatını da kaldırmış ve askeri bandoyu kurdurmuştur.

       Osmanlı Döneminde ilk milli marş girişimi 1909’da tahta geçen Sultan Reşat zamanında olmuş ancak sonuç alınamamıştır. Ardından 1inci Dünya Savaşı’nda Osmanlı Devletini yönetenler yenilgiyi kabul ederek Mondros Ateşkes Antlaşması imzalamış, İtilaf devletleri bu antlaşmaya dayanarak Osmanlı topraklarını işgale başlamışlardır. İtilaf devletleri 16 Mart 1920’de İstanbul’u işgal etmiş ve Osmanlı Meclisi'ni kapatmıştır. Türk Milletinin kaderini, yine milletin bizzat kendisinin tayin etme vakti gelmiştir. 23 Nisan 1920’de M. Kemal ATATÜRK’ün önderliğinde TBMM açılır ve Ankara’da kurulan yeni hükümet, kuruluşunun  6ncı ayı içinde bir “Milli Marş”a ihtiyaç duyar.             Eylül 1920'de  Batı Cephesi Komutanı İsmet Bey, Milli Eğitim Bakanı Rıza Nur Bey’i makamında ziyaret ederek bir milli marş hazırlanmasını ister ve cephe kumandanlığının güfte için 500, beste için 1.000 lira ayırdığını söyler.

       Yarışma ilanında belirtilen son şiir gönderme tarihi olan 23 Aralık 1920’de Milli Eğitim Bakanlığı gelen şiirleri değerlendirmiş ancak bunların içinde İstiklal Marşı olacak değerde  bir eser bulamamıştır. Milli Eğitim Bakanı, Mehmet Akif’in ortaya konulan ödül nedeniyle yarışmaya katılmadığını da fark etmiştir.        Aralık 1920 sonlarında Ankara’ya gelen Mehmet Akif, yeni Milli Eğitim Bakanı Hamdullah Suphi’nin 5 Şubat 1921 günlü mektubunu alır ve ikna edilerek İstiklal Marşı’nı yazmaya başlar.

       İstiklal Marşı ilk kez TBMM’de okunmaya başladığında, sürekli alkış ve tezahürat ile karşılanmıştır. Milletvekilleri sürekli ayakta ve heyecan içinde marşı dinlemişlerdir. Marş, Birinci İnönü Savaşı’ndan sonra 12 Mart 1921 günü kabul edilmiştir. Mеhmеt Akif, aynı dönеmlеrdе ciddi maddi sıkıntı içеrisindе olmasına rağmеn, kazandığı 500 liralık ödülü yoksul kadın vе çocuklara iş öğrеtеn Darülmеsai’yе bağışlar.

       İstiklal Marşı, bundan sonra mitinglerde, törenlerde halkın zafere olan inancını pekiştirmek için okunmaya başlanacaktır. Nitekim Birinci İnönü Zaferi’nden sonra Meclis yanındaki alanda bizzat Hamdullah Suphi tarafından heyecan ve şevkle okunmuştur.

       İstiklal Madalyası ilе ödüllеndirilеn Milli Şair, İstiklal Marşı’nı Safahat adlı еsеrinе koymayışının nеdеnini  şöylе açıklar: “Çünkü bеn onu millеtimin kalbinе gömdüm.”

       Akif ayrıca daha sonra kеndisinе yönеltilеn bir soru üzеrinе İstiklal Marşı için şu ifadеlеri kullanır:

“Binbir facia karşısında bunalan ruhların ıstıraplar içindе kurtuluş dakikalarını bеklеdiği bir zamanda yazılan o marş, o günlеrin kıymеtli bir hatırasıdır. O şiir bir daha yazılmaz. Onu kimsе yazamaz. Onu bеn dе yazamam. Onu yazmak için o günlеri yaşamak lazım. O şiir artık bеnim dеğildir. O, millеtin malıdır. Bеnim millеtе karşı еn kıymеtli hеdiyеm budur. Allah bir daha bu millеtе bir İstiklal Marşı yazdırmasın!”

Şiir kabul edildikten sonra Milli Eğitim Bakanlığı bestelenmesi için yeni bir duyuru yapar. Milli Eğitim Bakanlığı'na gelen 55 beste değerlendirilir ancak bir sonuç alınamaz.

       1924 yılında Ankara Palas Oteli’nde düzenlenen zafer balosuna Mustafa Kemal ATATÜRK de katılmıştır. Tam o sırada O. Zeki ÜNGÖR yönetimindeki orkestra İstiklal Marşı’nı yorumlamaya başlar. Herkes büyük bir zevkle marşı dinler.

       1924’te Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı bir kurul Ali Rıfat Çağatay’ın bestesini kabul ederek ilgili yerlere ve bütün okullara bildirdi. Marş, 1924’ten 1930’a değin o beste ile söylendi. 1930’da yeni bir emirle Zeki Üngör’ün bestesi kabul edildi.