AKSARAY’IN 1933 YILINDA VİLAYETLİKTEN DÜŞÜRÜLME KONUSU KABAK TADI VERMEDİ Mİ?(2)

Murat Sükûti Karaca da tepkisini şiirle göstermiştir. Önce bu şiirin tamamını okuyalım sonrasında birilerinin iddia ettiği gibi şiirde bu ilga meselesinin şifresi/izahı var mı görelim!

Şanlı İsmet’e

İstibdat devrinde pek çok idi bizim derdimiz

Nur-u cumhuriyette murada erdi yurdumuz

Nasıl kıymadan anın [onun] dibine balta vurdunuz

Kesmek reva mı dikilen taze bir fidanı

Ümranla doludur anın [onun] her köşesi meydanı

Gel de gör terakkisini yurdunun Arslan’ı

Kılınç Arslanlar yurdu bu terakki ülkesini

Düşürmek layık mı anın [onun] kazaya rütbesini

Ulu vicdanına bıraktık sen düşün ötesini

Elektrikle parlayor [parlıyor] anın [onun] seması

Koyun sığırla doludur her bir ovası

Aksaray’dır Anadolu’nun biricik Romanya’sı

Adana’da kazandı altın madalya buğdayı

Neden bıraktınız varidatsız taşlık Niğde’yi

Fabrikamızdan unla yaparlar pideyi

Yurdunun meziyeti çok saymağa zaman dardır

Sana sığındık yüce münci bu düşüş bize ardır

Çekmeyelim gam, başta ünlü İsmet’imiz vardır

Lütfu kerem bekleriz ev yurdun İsmet’i senden

Kurtar terakki ülkesini açıklı düşüşünden

Meyus kılma çoktur keremin ey ulu vicdan

Acı haline yurdun ey inkılaplar güneşi

Yoktur şu muhitte Aksaray’ın asla bir eşi

Saygılar sunuyor size yurdun toprağı taşı

Şair M [Murat] Sükûti

***

İlk kısma bakalım.

“İstibdat devrinde pek çok idi bizim derdimiz

Nur-u cumhuriyette murada erdi yurdumuz”

Burada Osmanlı son dönemine özellikle II. Abdülhamit dönemine bir atıf var ve Geç Osmanlı ile Erken Cumhuriyet’i kıyaslıyor. Yeni rejime iltifat ediyor.

Daha sonra Merhum Karaca burada Aksaraylılar adına hesap soruyor:

“Nasıl kıymadan onun dibine balta vurdunuz

Kesmek reva mı dikilen taze bir fidanı”

Cumhuriyet ilan edilmeden önce müstakil liva olan Aksaray’ın 1933’e gelindiğinde kazazede olmasını haklı olarak eleştiriyor. Devamında da hem Aksaray’ı övüyor hem de verilen kararın yanlışlığına dikkat çekiyor:

“Ümranla doludur onun her köşesi meydanı

Gel de gör terakkisini yurdunun Arslan’ı

Kılınç Arslanlar yurdu bu terakki ülkesini

Düşürmek layık mı onun kazaya rütbesini”

Hemen sonrasında “Ulu vicdanına bıraktık sen düşün ötesini” diyerek Aksaray’ın ilga kararının gözden geçirilmesini talep ediyor. Şiirde tatlı-sert bir üslup vardır. Hem karara isyan eden hem de muhatabını “yüce münci” diyen Murat Sükûtî Karaca’nın derdi şehrinin vilayet olarak devam etmesidir:

“Yurdunun meziyeti çok saymağa zaman dardır

Sana sığındık yüce münci bu düşüş bize ardır”

Şiirin tamamını hem de telgrafta yazıldığı şekliyle okudunuz. Bu şiirden Aksaray’ın cezalandırıldığını çıkarmak beyhude bir uğraştır. Tarih bilimiyle gerçek anlamda tanışmış olanlar zaten böyle şapkadan tavşan çıkarmaya yeltenmez. Tribünlere oynamak boş ve komiktir. Her zaman dediğim/yazdığım gibi tarih belgeyle yapılır.

Unutmadan hemen belirteyim ki ben daha kimsenin haberi yokken bu şiiri gazete yayınlamıştım. Merhum hakkında birkaç defa yazı kaleme aldım. Murat Sükûti Karaca’nın ailesiyle 15 senedir tanışırım. Merhumun fotoğrafları, notları vs bendedir. Sağ olsunlar yeni bir şey bulduklarında bana gönderirler.

*

Yazının başlığında da belirttiğim gibi bu konu kabak tadı verdi. Akademik bir çalışmaya cevap veremeyenler sağda-solda tezvirat yapıyor. Çok mu zor kardeşim emeğe saygı göstermek? Gerçi siz göstermeseniz de hakikat her zaman itibar görecektir. Günü kurtarmaya çalışanlar ise belli bir süre gemilerini yüzdürseler de hatırlanmayacaktır. Ömür kısa, enerjimiz sınırlı işte bu yüzden faydalı işlere vakit ayırmalı, güzel iş yapanı takdir etmeli, destek olunamıyorsa da köstek olmamalı ve aldığımız eğitimin/diplomanın/maaşın hakkını vermeliyiz. Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün sözünü aklımızdan çıkarmamalıyız: Vatanını en çok seven görevini en iyi yapandır!

Konuya dair makale ve kitap tavsiyesi:

M. Fırat Gül, Aksaray Vilayeti 1933’te Cezalandırıldı mı?, Aksaray Belediyesi Yayınları, 2021.

M. Fırat Gül, “1933 Tarihli Bazı Vilâyetlerin İlga Kararı Sonrası Hükümete Gönderilen Telgraf ve Dilekçeler”, Tarihin Peşinde,  https://www.tarihinpesinde.com/dergimiz/sayi25/TP25_13.pdf