CİHAN-PENÂH YA DA OSMANLI’NIN YARDIMLARI

Osmanlıyı öveyim ve Cumhuriyet’i kötüleyeyim diye kendilerini yorup, rezil olanlar eğer belgelere baksalar ya da belgelerle yazanları okusalar hatta okumaya erindikleri belli de bari belgeyle konuşanları dinleseler ne güzel olur değil mi?

Herhangi birisini ya da devleti öveyim derken olmayan şeyleri de söylerseniz yalancı olursunuz. Ama olanları da görmezden gelirseniz bu defa tarihçiliğe/bilime hatta kendinize ihanet etmiş olursunuz. Evet bu tipler çoğaldı. “Abdülhamit döneminde tek karış toprak kaybedilmedi” diyerek kavgacı üslubuyla Osmanlıcılık yapanlar çoğaldı. Halbuki birazcık kitap karıştırsa o dönemde hangi siyasî gelişmeler oldu görecekler. Ve yine bazıları da kitap karıştırsalar Osmanlı’nın kötülendiği gibi bir devlet olmadığını da görecekler. Yani tarafgirlik yapmayıp da amaç bir şeyler öğrenmekse kitaplar bizi çağırıyor. Ve daha da önemlisi Tarih TÜRKLER’i çağırıyor!

Bugün size yakın tarihte yayınlanmış bir kitaptan bahsedeceğim. “Osmanlı'dan günümüze insanî diplomasi CİHAN-PENÂH” isimli eser 2016’da Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı imzasıyla meraklılarıyla buluştu.

2018 güya 1. Dünya Savaşı’nın bitişinin 100. Yıldönümü ama birçok yerde savaş var. 100 yıl evvel ne kadar cephe varsa en az o sayıdaki yerde savaş devam ediyor. Başta Doğu Türkistan’daki çin zulmü hız kesmiyor. Yemen deseniz gözümüzün önünde yaşanan adeta bir Orta Çağ dramı!.. Yemen’e yardım kampanyalarının düzenlendiği şu günlerde bahsettiğim kitaptan bahsetmenin yerinde olacağı kanaatindeyim. Hem tarihimizi iyi bilelim hem de bu tarihi yapanların yazan ve yazacak torunları olarak genlerimizde ne var öğrenelim.

Cihan-Penâh yani “Cihanın Koruyucusu” başlığıyla tüm insanlığa takdim edilen kitabın içindeki belgeler insanı öyle bir şaşırtıyor ki gözyaşlarınızı tutamayabilirsiniz. Ama bu gururu bize yaşatan dedelerin torunları olarak hazıra konan mirasyedi gibi davranırsak o zaman ciddî bir tezat olur. Kronolojik olarak belgelerin özetini yazacağım. Önümüzdeki günlerde de bazı yardımları (belgeleri) detaylıca anlatmak niyetindeyim.

1478 tarihli Bosna ruhbanlarına II. Mehmed tarafından verilen emanname; 1526 tarihli Ülkesi ve kendisi zor durumda bulunan Fransa Kralı Fransuva’ya Kanuni’nin yardım mektubu; 1567 tarihli Açe Müslümanlarının dış saldırılardan korunması için donanma gönderilmesi; 1568 tarihli Hindistan Müslümanlarını korumak için Akdeniz ile Kızıldeniz arasında bir kanal (Süveyş) açılması (bu tarihten çok sonra açılmış olsa da temellerinin atıldığı belge önemli); 1570 tarihli İspanyollar tarafından yurtlarından edilen Endülüs Müslümanlarına yardım; 1592 tarihli Esir Endülüs Müslümanlarına yardımcı olan İngiltere’nin ve tüccarlarının himaye edilmesi; 1613 tarihli Osmanlı Devleti’ne iltica eden Endülüs Müslümanlarının iskanı; 1699 tarihli Osmanlı Devletine iltica eden Macarların iskanı; 1726 tarihli Osmanlı Devletine sığınan Macar Kralı Rakofçi’nin Tekirdağ’da misafir edilmesi; 1742 tarihli İsveçlilere gönderilen yardım; 1785 tarihli Avusturyalıların baskıları sebebiyle İstanbul’a göç eden Lehistanlı Yahudiler; 1772 tarihli Selanik ve çevresinde iskân edilecek Leh mültecileri; 1785 tarihli Avusturyalılardan kaçıp Osmanlı ülkesine sığınan Lehistan Yahudileri; 1798 tarihli Geçmişteki yardımlar sebebi ile İsveçlilerin Osmanlı Devleti’ne duygusal bağlılığı; 1800 tarihli Kıtlık sebebi ile İngiltere’ye buğday desteği; 1815 tarihli Hristiyan Gürcü ileri gelenlerinin Osmanlı Devleti’nden yardım talepleri; 1826 tarihli Hristiyan Gürcü halkının Osmanlı Devleti’nin kendilerini Ruslardan kurtarmalarını bekledikleri; 1827 tarihli Çeçen Hâkimi Gazi Muhammed Efendi’nin yardım talebi; 1839 tarihli Hokand Hanı Muhammed Han’ın Rus yayılmacılığına karşı Osmanlı padişahından yardım talebi; 1847 tarihli Bükreş’teki yangınzedelere Sultan Abdülmecid’in yardımı;  1847 tarihli Kıtlık sebebiyle İrlanda halkına yapılan yardım; 1856 tarihli Fransa’daki selzedelere Sultan Abdülmecid’in yardımı.

Not: Hepsi bu değil yapılan yardımların. Yarın kaldığımız yerden devam edeceğim.