DİJİTAL YOR­GUN­LUK: ZİHNİMİZ EK­RAN­LA­RA YENİK Mİ DÜ­ŞÜ­YOR?

Gü­nü­müz dün­ya­sın­da ek­ran­lar­dan uzak kal­mak ne­re­dey­se im­kân­sız. Sabah gö­zü­mü­zü açar açmaz te­le­fo­na uza­nı­yor, gün boyu bil­gi­sa­yar ek­ra­nı­na ba­kı­yor ve ak­şam­la­rı te­le­viz­yon ya da sos­yal med­ya­da vakit ge­çi­ri­yo­ruz. Ancak bu yoğun di­ji­tal ma­ru­zi­ye­tin bey­ni­miz ve psi­ko­lo­ji­miz üze­rin­de­ki et­ki­le­ri hak­kın­da ye­te­rin­ce dü­şü­nü­yor muyuz?
Son yıl­lar­da araş­tır­ma­lar, "di­ji­tal yor­gun­luk" (di­gi­tal­fa­ti­gue) kav­ra­mı­nın gi­de­rek daha fazla in­sa­nı et­ki­le­di­ği­ni gös­te­ri­yor. Di­ji­tal yor­gun­luk, sü­rek­li ekran kul­la­nı­mı ne­de­niy­le bi­liş­sel tü­ken­me, dik­kat da­ğı­nık­lı­ğı, mo­ti­vas­yon kaybı ve stres ya­şa­mak ola­rak ta­nım­la­nı­yor. Peki, neden bu kadar di­ji­tal­leş­tik ve bunun psi­ko­lo­jik et­ki­le­ri neler?
Di­ji­tal Tü­ken­miş­lik ve Beyin Üze­rin­de­ki Et­ki­le­ri
Bey­ni­miz, de­vam­lı bil­di­rim­le­re, bilgi bom­bar­dı­ma­nı­na ve hızlı akan içe­rik­le­re adap­te ol­ma­ya ça­lı­şır­ken sü­rek­li bir uya­rıl­ma hali için­de ka­lı­yor. Özel­lik­le sos­yal medya, do­pa­min sis­te­mi­mi­zi te­tik­le­ye­rek ba­ğım­lı­lık ben­ze­ri bir döngü oluş­tu­ru­yor. Bu da bizi sü­rek­li yeni bir bil­di­rim, yeni bir içe­rik ya da yeni bir pay­la­şım ara­ma­ya iti­yor.
Ancak bu aşırı ma­ru­zi­yet, zi­hin­sel yor­gun­luk ve odak­lan­ma güç­lü­ğü gibi so­run­la­ra neden ola­bi­li­yor. Gün so­nun­da bir kitap oku­ma­ya ya da de­rin­le­me­si­ne bir ko­nu­ya odak­lan­ma­ya ça­lış­tı­ğı­mız­da dik­ka­ti­mi­zi to­par­la­ya­ma­mak, içsel bir hu­zur­suz­luk his­set­mek ya da sü­rek­li te­le­fo­nu kont­rol etme ih­ti­ya­cı duy­mak işte tam da bu di­ji­tal yor­gun­lu­ğun be­lir­ti­le­ri.
Ne Ya­pa­bi­li­riz?
Di­ji­tal dün­ya­dan ta­ma­men kop­mak müm­kün ol­ma­sa da, di­ji­tal de­toks uy­gu­la­mak bu et­ki­le­ri azal­ta­bi­lir. İşte bir­kaç öneri:
*Bil­di­rim­le­ri ka­pa­tın: Sü­rek­li uya­rıl­ma­yı ön­le­mek için ge­rek­siz bil­di­rim­le­ri ka­pa­ta­rak ekran sü­re­ni­zi kont­rol al­tı­na alın.
*Mavi ışık ma­ru­zi­ye­ti­ni azal­tın: Özel­lik­le uyu­ma­dan önce ekran sü­re­si­ni sı­nır­la­mak, daha ka­li­te­li bir uyku sağ­lar.
*Ger­çek dün­ya­ya daha fazla zaman ayı­rın: Sos­yal et­ki­le­şim­le­ri yüz yüze ger­çek­leş­tir­mek, doğa yü­rü­yüş­le­ri yap­mak veya di­ji­tal ol­ma­yan ho­bi­ler edin­mek zi­hin­sel yor­gun­lu­ğu azal­tır.
*Di­ji­tal mo­la­lar verin: Gün için­de be­lir­li zaman di­lim­le­rin­de ek­ran­lar­dan uzak du­ra­rak bey­ni­ni­zi din­len­di­rin.
Di­ji­tal dünya ha­ya­tı­mı­zı ko­lay­laş­tır­sa da, bizi ele ge­çir­me­si­ne izin ver­me­den den­ge­li bir kul­la­nım sağ­la­mak ruh sağ­lı­ğı­mız için kri­tik. Şimdi bir mola verin ve zih­ni­ni­zi di­ji­tal­den uzak­laş­tı­ra­rak biraz din­len­di­rin. Emin olun, bey­ni­niz size te­şek­kür edecek!
Sağ­lık ve sevgi ile…
@ha­yatp­si­ko­lo­ji­ak­sa­ray