AKSARAY MEBUSLARI

Aksaraylı olmayan ama Meclis’te şehrimizi temsil eden 1923-35 arasında görev yapanları tanıtmak isterim.

Ahmet Besim ATALAY

1882 Uşak doğumludur. Medrese eğitimi görmüş, Türk dilbilimci, yazar ve politikacıdır. 1905’de İstanbul’a giderek Şehzadebaşı Camisi’nin ünlü hocası Hacı Ahmet Efendinin derslerini izledi. 1909’da medrese diplomasını aldı. 1912’de Yüksek Öğretmen Okulunu bitirdi. Maraş, İçel, Niğde Milli Eğitim Müdürlüğü görevlerini yaptı. Silifke’de Müdafaa-i Hukuk Cemiyetini kurdu. Kurtuluş Savaşı’nı desteklemeyi Uşak’ta devam ettirdi. Yazar olarak güzel eserler bıraktı. 7.11.1965’te vefat etmiştir.

TBMM’de mebus olarak 1920’de Kütahya, 1923’te, 1927’de, 1931’de  Aksaray’ı temsil etti. TBMM Zabıt Cerideleri’ne göre 71 defa söz almıştır. Bu konuşmalar farklı konularda olmuştur. Kendisi bir yazar olması dolayısıyla eğitimden mübadeleye, Ankara’nın başkentliğinden Ziraat Vekâleti’ne kadar birçok konuda kürsüde konuşmalar yapmıştır. Biz burada Askaray’la ilgili olanları değerlendireceğiz. 

Ereğli-Aksaray ve Aksaray-Koçhisar Yolları ile İlgili Kanun Teklifi vermiş ama bu kabul görmemiştir. Koçhisar'da lâğvedilen Ziraat Bankası Sandığının iadeten ihdasına dair takrir (önerge) vermiştir.

Mehmet Neşet ÖZERCAN

İstanbul’da 1880’de Saffet-Fatma çiftinin çocuğu olarak dünyaya gelmiştir. Mülkiye İdadisi’ni tamamlamıştır. Dâhiliye Nezareti Muhasebe Kalemi Kâtibi, Emniyet-i Umumiye Müdürlüğü Sicil Memuru, Memurin Müdürü olarak memuriyet hayatınından başka idarecilik de yapmıştır. Simenli’de, Cisr-i Mustafapaşa’da, Süveyde’de kaymakamlık; Gerek’te mutasarrıflık vekilliği ile İzmit’in mutasarrıflığını yapmıştır. Mübadele, İmar ve İskân Encümeni Reisliği görevini de ifa etmiştir.

1920-23 arasında İstanbul, 1923-27 arasında Aksaray mebusu olarak görev yapmıştır. Kırmızı-Yeşil şeritli madalya sahibidir. 23.07.1944’te vefat etmiştir. 

Tutanaklara göre Meclis’te sadece üç kez söz almıştır: Türkler ve Türk şirketleri tarafından iştira olunan buharlı sefainin Gümrük Resminden istisnasına dair Kanun teklifi, 1340 senesi Jandarma Kumandanlığı Bütçesi ve Lâzistan Mebusu Ekrem Bey'in, Düyunu Umumiye Kadrosunun hemen tesbiti için bir karar ittihazına dair takriri münasebetiyle söz almıştır. Nizamname-i Dâhili, Layiha, Mübadele, İmar ve İskân, Nafıa, Memurin, İskân, Dâhiliye komisyonlarında çalıştı. Üç defa Mübadele, İmar ve İskân komisyonu baskanlığına seçildi.

Musa Kâzım GÜREL

Konya’da 1890’da Mustafa-Fatma çiftinin çocuğu olarak dünyaya gelmiştir. Konya Hukuk Mektebi’nden mezundur. Konya İskân ve Muhacirler Komisyonu 2. Kâtibi, İl İdare Meclisi Başkâtip yardımcısı, İl Müstantiki ve Savcısı, Konya Vilayet Mektupçusu olarak görev yapmıştır. Konya Müdafaa-yı Hukuk Cemiyeti Merkez üyeliğinden başka Tayyare, Himaye-i Etfal Cemiyeti’nde hizmetleri olmuştur. Türk Ocağı başkanlığı görevini de üstlenmiştir. Konya Elektrik T. A.Ş. İdare Meclis Başkanlı, Millî İktisat Bankası İdare Meclisi üyeliği görevlerini ifa etmiştir. Konya Belediye başkanlığı da yapmıştır. Musa Kâzım Bey 19.10.1973’te vefat etmiştir.

Ahmet Süreyya ÖZGEEVREN

Sındırgı’da (Balıkesir) 1888’de Hilmi-Hasibe çiftinin çocukları olarak dünyaya gelmiştir. İstanbul Hukuk Mektebi mezunudur. Razlık , Taşoz, Edremit savcısı, Karahisar-ı Sahip Bidayet Mahkemesi Başkanı, Hayrabolu Hâkimi yardımcısı ve Aydın Sulh hâkimi olarak görev yapmıştır. 2. Dönemde Karesi mebusudur. 2. Dönem Şark İstiklal Mahkemesi Savcısı görevini de ifa etmiştir. 1931-35 arasında Aksaray’ı mebus olarak temsil etmiştir. Meclis tutanaklarından aktif bir mebus olduğu anlaşılan Özgeevren’in Aksaray mebusluğu döneminde 16 farklı konuda konuşma yaptığı kayıtlıdır. Bunlar arasında Aksaray’la alakalı direkt meseleler yerine genel konular bulunmaktadır. 07.08. 1969’da vefat etmiştir. İki eserini tespit edebildik: Şeyh Sait İsyanı ve Şark İstiklal Mahkemesi,  Gürtel (halk şiirleri kitabı)

Mehmet Yaşar Özey

Ziştova’da  1889’da Ahmet-Ülker çiftinin çocukları olarak dünyaya gelmiştir. HalkalıYüksek Ziraat Okulu’ndan sonra Almanya’da ihtisas yapmıştır. Bursa Ziraat Ameliyat Mektebi’nde, Darü’l-Muallimin’de ve Halkalı Ziraat Okulu’nda (Tarım bölümü) öğretmenlik, Ankara Ziraat Mektebi’nde öğretmenlik ve müdürlük yapmıştır. İktisat Vekâleti Müessesat-ı Ziraiye Müdürlüğü, İzmir Ziraat Başmüdürlüğü, Ziraat Genel Müfettişliği ve Halkalı Yüksek Ziraat Okulu’nda müderrislik görevini ifa etmiştir. Meclis’te Saruhan’ı (2. Dönem) Manisa’yı (3. Dönem) ve Aksaray’ı (4. Dönem) temsil etmiştir. Mehmet Yaşar Özey Aksaray mebusuylen “Yüksek Ziraat Enstitüsü Kanununun bazı maddelerinin değiştirilmesi hakkındaki kanun” münasebetiyle konuşma yapmıştır. 19.06.1965’te vefat etmiştir.